01 Αυγούστου 2021

Τον Αύγουστο...

Ο όγδοος μήνας του χρόνου, ο μήνας της Παναγιάς & των διακοπών για τους περισσότερους Έλληνες. Έχει 31 ημέρες και είναι ο αντίστοιχος του έκτου μήνα του παλαιού ημερολογίου, που ονομαζόταν Sextilis. Ονομάστηκε Αύγουστος προς τιμή του Οκταβιανού μετά την απονομή του τίτλου από τη ρωμαϊκή Σύγκλητο. Πριν από την επικράτηση του ρωμαϊκού Ιουλιανού ημερολογίου,  αντίστοιχος μήνας στο αθηναϊκό ημερολόγιο ήταν ο Μεταγειτνεών. Είναι από τους πιο ζεστούς μήνες του χρόνου και ο λαός του έχει δώσει και άλλα ονόματα, όπως Πεντεφάς ή Πενταφάς, Συκολόγος (λόγω της συγκομιδής των σύκων), Δριμάρης, Τραπεζοφόρος και Διπλοχέστης (λόγω της αφθονίας των καρπών). Στα  βυζαντινά χρόνια το έτος τελείωνε στις 31 Αυγούστου και πρωτοχρονιά ήταν η 1η Σεπτεμβρίου. Γι` αυτό η τελευταία μέρα του Αυγούστου λέγεται και Κλειδοχρονιά.

Την πρώτη Αυγούστου αρχίζουν οι Δρίμες, οι πρώτες έξι μέρες του μήνα που ο λαός μας τις θεωρεί πολύ δυσοίωνες. Αυτές τις μέρες, ορισμένοι ξωμάχοι που ζουν με το φόβο των προλήψεων δεν λούζονται κι ούτε πλένουν ρούχα, γιατί φοβούνται μήπως καταστραφούν τα ρούχα τους...δεν κόβουν ούτε ξύλα, δε σκούζει πουθενά τσεκούρι τέτοιες πρωτομέρες του μήνα.  Έτσι, θ’ακούσεις να λένε: “Τ’Αυγούστου οι Δρίμες στα πανιά και του Μαρτιού στα ξύλα”. Τα παιδιά τα κλείνουν μέσα τα μεσημέρια, αυτές τις μέρες; και τους λένε: “ Μην βγαίνετε έξω, μην περνάτε απόμερα και τρίστρατα, γιατί οι Δρίμες θα σας κάνουν κακό, μεγάλο κακό.” Το κακό αυτές τις μέρες ξορκίζεται με το να ρίχνουμε ένα καρφί στο νερό (θάλασσα, λίμνη, ποτάμι, πηγάδι...)

Άλλοι πάλι πιστεύουν πως οι Δρίμες είναι οι Δώδεκα πρώτες μέρες του μήνα κι όχι οι έξι που σου είπα πιο πάνω και πως η κάθε μια απ’τις δώδεκα αντιστοιχεί σ’ένα μήνα της χρονιάς. Γι’ αυτό τις λένε και “μερομήνια”. Έτσι, οι πιο γνωστικοί κι έμπειροι μεσόκοποι και γέροντες, προμαντεύουν τον καιρό όλου του χρόνου. Μηνολογιάζουν, παρατηρούν δηλαδή, τι καιρός κάνει την κάθε μέρα την εποχή των Δριμών και, πηγαίνοντας στον μήνα που αντιστοιχεί στη μέρα αυτή, κάνουν προγνώσεις και προμαντεύουν τα φερσίματά του αν θά’ναι καλά ή κακά, αν θά’χει κακοκαιρια ή καλοκαιρία κι αν θα φέρει καλοτυχιά για κακοτυχιά. Οι τσοπάνηδες μάλιστα την πρωταυγουστιά έχουν και τη “σκυλομαντεία”. Σηκώνονται πολύ πρωί, βαθιά σχεδόν χαράματα, και κοιτάζουν τα σκυλιά πως κοιμούνται. Κι αν αυτά κοιμούνται ξάπλα με τεντωμένα τα πόδια, λένε: “Καλοχειμωνιά θά’χουμε και γλυκοκαιριά”. Αν δούνε όμως πως αυτά κοιμούνται μαζεμένα, κουλουριασμένα με το κεφάλι χωμένο στα πόδια τους, τους ακούς να λένε: “Κακοχειμωνιά θά’χουμε φέτος, κακοχειμωνιά με χιόνια και παγοβροχιές.”

Ο Αύγουστος με τα σταφύλια, τα σύκα και τα πολλά οπωρικά, με τα εισοδήματα από την πώληση της καλοκαιρινής συγκομιδής εκθειάζεται στις παροιμίες του λαού ως πλούσιος μήνας. “Αύγουστε, καλέ μου μήνα, νά’σουν δυο φορές το χρόνο!”.  Όποιος έχει, δίνει σ' αυτόν που δεν έχει την 1η Αυγούστου, φρούτα της εποχής (σύκα κλπ).

Βέβαια, η ευτυχία του Αυγούστου, δεν είναι πάντοτε αδιατάρακτη. Πολλές φορές, οι ελώδεις πυρετοί και οι γαστρικές ασθένειες από την κατάχρηση των οπωρικών κάνουν τον Αύγουστο επικίνδυνο για την υγεία. Γι’ αυτό άλλη παροιμία λέγει: “Περί της υγείας σου τον Αύγουστο ερώτα”, που σημαίνει πως κανείς δεν είναι σίγουρος για την υγεία του, αν δεν περάσει απρόσβλητος από ασθένειες τον Αύγουστο.

Ορισμένες φορές ήδη από τον Αύγουστο αρχίζει, πρώιμα, το κρύο και κοινές είναι οι παροιμίες “ο Αύγουστος επάτησεν, η άκρα του χειμώνα”, “Από Αύγουστο χειμώνα…”, κ.τ.λ. Γι’αυτό η πρώτη Αυγούστου θεωρείται συνήθως έναρξη νέας περιόδου και συνοδεύεται με πολλά από τα λεγόμενα “διαβατήρια” έθιμα (πχ πήδημα φωτιάς σε τρίστρατο). Στην Καστέλλα το κάναμε στο πηγάδι του Βυρούχου.

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΥΓΟΥΣΤΟ

Καλή λαβιά τον Αύγουστο και γέννα τον Γενάρη!”

“Αύγουστε τραπεζοφόρε νά’σουν τρεις βολές το χρόνο!”

“Όποιος φιλάει τον Αύγουστο, το Μάη θερίζει μόνος!”

Ήρθε ο Αύγουστος, πάρε την κάπα σου!”

“Αύγουστε καλέ μου μήνα, νά’σουν δυο φορές το χρόνο!”

“Μπήκε ο Αύγουστος, η άκρη του χειμώνα!”

“Νά’σαι καλά τον Αύγουστο, πού’ναι παχιές οι μύγες!”

“Τον Αύγουστο τον χαίρεται οπόχει να τρυγήσει!”

“Κάθε πράγμα στον καιρό του κι ο κολιός τον Αύγουστο!”

“Τ’Αυγούστου τα πεντάλιρα, τον Μάη αναζητούνται!”

“Τ’Αυγούστου τα βοριάσματα, χειμώνα αναθυμιούνται!”

“Ο Αύγουστος κι ο τρύγος δεν είναι κάθε μέρα!”

“Να σε πάρει η ομπρός του Μάη κι η πίσω του Αυγούστου!”

“Του Αυγούστου το νερό, αρρώστια στον ελιοκαρπό!”

“Θεός να φυλάει τα λιόδεντρα απ’το νερό τ’Αυγούστου!”

 

ΚΑΛΟ ΜΗΝΑ ΚΑΙ ΔΕΚΑΠΕΝΤΑΥΓΟΥΣΤΟ ΣΕ ΟΛΟΥΣ

Κων. Κωνσταντάρας