""...άνδρες μεν πόλεις, ου τείχη, ουδέ νήες ανδρών κεναί...""
(Θουκυδίδης Ολόρου Αλιμούσιος)
""Το καλύτερο όπλο είναι αυτό που έχει τον καλύτερο χειριστή"" (ΚΒΚ)
Αγαπητοί συνάδελφοι, φίλες και φίλοι, όπως γνωρίζετε, η Ένωση είναι
ένας ζωντανός οργανισμός αποτελούμενος από ενεργούς πολίτες με κύριο
αντικείμενο επιστημονικής γνώσης την Άμυνα και Ασφάλεια, τη Στρατηγική,
την Ηγεσία, τα αντικείμενα των Ενόπλων Δυνάμεων και του Στρατού Ξηράς
ειδικότερα, καθώς και σωρεία άλλων επιστημονικών πεδίων και
εξειδικεύσεων λόγω των επιπλέον των στρατιωτικών σπουδών στις οποίες τα
μέλη της έχουν εντρυφήσει. Επίσης πολλά από τα μέλη μας έχουν αναπτύξει
κοινωνική δράση και ασχολούνται με ποικίλα άλλα πεδία.
Αυτή η γνώση και εμπειρία δεν πρέπει να χάνεται, αλλά να
παρουσιάζεται στην Κοινωνία προς όφελός της, αλλά και για την ανάδειξη
της Ενώσεως ως αξιόλογου κυττάρου της.
Επίσης επιβάλλεται να γίνεται ετήσιος απολογισμός έργου της Κεντρικής
Υπηρεσίας και των Παραρτημάτων, ο οποίος λαμβάνοντας δημόσιο χαρακτήρα
αποδίδει τον απαιτούμενο σεβασμό προς τα μέλη μας και αποδεικνύει
έμπρακτα την αντίληψη της διαφανούς διοίκησης στις δημόσιες υποθέσεις.
Το 2003 οργανώθηκε με επιτυχία το 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ενώσεωςκαι
τα πεπραγμένα του συγκεντρώθηκαν σε καλαίσθητο τόμο που κοσμεί τη
βιβλιοθήκη της Ενώσεως και διανεμήθηκε δεόντως. Η Ένωση απέδειξε
έμπρακτα και σαφώς ότι παρακολουθεί τα τεκταινόμενα στην Ελλάδα και τον
Κόσμο, έχει μέλη με άποψη και μπορεί να συμβάλλει με εποικοδομητικές
παρεμβάσεις σ’ αυτά.
Το 2014 η 1η Πανελλήνια Έκθεση Εικαστικών Τεχνώνσημείωσε
μεγάλη επιτυχία και έκανε ιδιαίτερη αίσθηση στην καλλιτεχνική κριτική
επιτροπή αποτελούμενη από διαπρεπείς καθηγητές της Σχολής Καλών
Τεχνών,οι οποίοι εκφράσθηκαν ιδιαίτερα κολακευτικά για την ποιότητα των
εκθεμάτων και το εξαίρετο επίπεδο των συμμετασχόντων συναδέλφων με
καλλιτεχνική φλέβα.. Αποδείχτηκε περίτρανα ότι ο Έλληνας αξιωματικός
μπορεί να χειρίζεται άριστα το όπλο και εξ ίσου άριστα να εκφράζει την
ευαισθησία του με την παλέτα, την σμίλη, τη φωτογραφική μηχανή και τα
λοιπά εργαλεία καλλιτεχνικής έκφρασης.
Όπως σημειώνει ο Αντγος ε.α. κ. Δημήτριος Μπάκας στο περί κάλλους σημειώμά του:
“Το κάλλος, ως αισθητικό ενέργημα
καθίσταται αρετή, όταν υπερβεί την αρχική αβίαστη ευεξία της καρδιάς και
ανέλθει σε υψηλότερα επίπεδα ολιστικής ψυχικής διάθεσης και ενσωματωθεί
με την αλήθεια και το ευρύτερο αγαθό προς όφελος της ανθρώπινης
προσωπικότητας και του κοινωνικού συνόλου.
Τότε δεν είναι διατεταγμένη σε
προσωποπαγείς και κερδοσκοπικούς σκοπούς, αλλά σε οράματα που βελτιώνουν
τον Άνθρωπο ως ανθρώπινο γένος. Τότε το όραμα της ύπαρξης της Πατρίδας
είναι το αγιότερο και αναδύεται το φρόνημα των παιδιών της”
Με βάση τα παραπάνω η Ένωση Αποστράτων Αξιωματικών Στρατού προτίθεται να διοργανώσει τον προσεχή Ιούνιο το 2οΠανελλήνιο Συνέδριό της στο όποιο θα περιλαμβάνονται:
ο ετήσιος απολογισμός έργου Κεντρικής Υπηρεσίας και Παραρτημάτων και ο προγραμματισμός της επόμενης χρονιάς.
η παρουσίαση θεμάτων Εθνικών, Οικονομικών, Κοινωνικώνκαι λοιπώναπό επιτροπές που θα συγκροτηθούν.
η 2ηΠανελλήνια Έκθεση Εικαστικών.
η οργάνωση εξειδικευμένου Συνεδρίου Στρατιωτικής Ιστορίας, με επί μέρους θεματολογία τον αγώνα της Παλιγγενεσίας του 1821.
η βράβευση προσωπικότητας η οποία με την στάση της την παρελθούσα χρονιά συνέβαλε στην προώθηση των συμφερόντων του Ελληνισμού.
Πρόσκληση ενδιαφέροντος
Όπως αντιλαμβάνεται ο καθένας το οργανωτικό και μελετητικό έργο που
έχουμε μπροστά μας είναι τεράστιο και τίποτε από αυτά δεν μπορεί να
πραγματοποιηθεί χωρίς την ενεργό συμμετοχή των μελών μας, ημών των
ιδίων.
Παρακαλούμε λοιπόν και σας προσκαλούμε να συμμετέχετε στις σχετικές
μελετητικές ομάδες εργασίας, καθώς και στην Έκθεση Εικαστικών.
Ομάδες Εργασίας
Παρακαλούνται οι συνάδελφοι που θα επιθυμούσαν τη συμμετοχή τους στις
παρακάτω ομάδες εργασίας να αποστείλουν σχετική αίτηση ενδιαφέροντος
στην Ένωση:
• Οικονομικών Θεμάτων
• Εθνικών Θεμάτων
• Κοινωνικών Θεμάτων
• Λοιπών Θεμάτων
Συμμετοχή στην 2η Έκθεση Εικαστικών
Προσκαλούνται τα μέλη της Ενώσεως και τα μέλη των
οικογενειών τους να συμμετέχουν στην παραπάνω Έκθεση γνωστοποιώντας την
πρόθεσή τους με σχετική επιστολή προς την Ένωση στην οποία θα αναφέρουν:
• στοιχεία ταυτότητας συμμετέχοντος
και σχέση με μέλος Ε.Α.Α.Σ. (π.χ. μέλος με αριθ. ταυτότητος μέλους ΧΧΧΧ,
ή σύζυγος μέλους με αριθ ταυτότητος ΧΧΧ)Χ και στοιχεία επικοινωνίας
(τηλέφωνο και e-mailοπωσδήποτε)
• το εικαστικό πεδίο ενασχόλησής τους (π.χ. ζωγραφική, αγιογραφία, φωτογραφία, γλυπτική κ.λ.π.),
• τον αριθμό των έργων με τα οποία θα συμμετέχουν (μέχρι 5), και
• την προτεραιοποίηση συμμετοχής των προτεινομένων έργων που οι ίδιοι θα επιθυμούσαν.
Οι επιστολές συμμετοχής παρακαλούνται να αποσταλούν μέχρι 31 Μαρτίου2021.
Η βοήθεια Συλλόγων και Σωματείων στα οποία δραστηριοποιούνται συνάδελφοι θα είναι πολύτιμη.
Ως επακόλουθο της ομότιτλης χθεσινής μας ανάρτησης - ανακοινοποίησης από την ιστοσελίδα της ΕΑΑΣ, δημιουργήθηκαν εύλογες απορίες όσον αφορά τον τρόπο υποβολής των αιτήσεων των ενδιαφερομένων, δεδομένων των ασφυκτικών ημερομηνιών.
Προσπάθησα πολλές φορές, ανεπιτυχώς, να έλθω σε επαφή με τους χειριστές του θέματος "ΕΦΑΠΑΞ" στα τηλέφωνα που είναι ανηρτημένα στο διαδίκτυο ως τηλέφωνα του ΕΛΟΑΣ (210-655-2783 και 210-655-2751).
Επειδή από μακριά είναι δύσκολη οποιαδήποτε άλλη προσέγγιση, σας ενημερώνω για τα νομικάδεδομένα που έχω υπόψιν:
Ο Ν. 2672/1998 κατοχυρώνει τη νομιμότητα της ηλεκτρονικής αλληλογραφίας (e-mail) σε σχέση με τις υπηρεσίες του Κράτους και τη Δημόσια Διοίκηση.
Ο Ν. 4250/2014 κατοχυρώνει την ισχύ των φωτοαντιγραφημένων, άρα και σκαναρισμένων, εγγράφων στις συναλλαγές με το Δημόσιο (αφορά τυχόν απαιτούμενα συνημμένα).
Μετά τα παραπάνω, έχω την ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΑΠΟΨΗ ότι οι ενδιαφερόμενοι μπορείτε να στείλετε τις αιτήσεις σας με ηλεκτρονική αλληλογραφία στο e-mail: eloas@army.gr .
Αυτή μου η άποψη φυσικά, δεν αποτελεί δέσμευση ατομική ή του ΕΛΟΑΣ απέναντι σε αιτούμενο.
Αντγος εα Κων. Β. Κωνσταντάρας Πρόεδρος ΤΣ Ημαθίας
(Αφορά συναδέλφους που αποστρατεύθηκαν μεταξύ 2013 και 2017)
Τίθεται υπόψη των συναδέλφων που αποστρατεύθηκαν μεταξύ των ετών
2013 και 2017 ότι μπορούν να διεκδικήσουν τη λήψη συμπληρωματικού "εφ'
άπαξ", εφ' όσον υποβάλουν σχετική αίτηση μέχρι 31/12/2020.
Αυτό έγινε δυνατόν καθόσον εκδόθηκε απόφαση για υπόθεση που αφορά 2
αξιωματικούς που αποστρατεύτηκαν μετά το 2013 και έγινε δεκτή η αίτησή
τους ως προς το δικαίωμά τους να λάβουν συμπληρωματικό εφάπαξ με επανυπολογισμό του με βάση τις αποδοχές που εδικαιούντο με βάση το ν.
3205/2003 (δλδ τις αποδοχές μέχρι 31-7-2012) , καθόσον οι επόμενοι νόμοι
(ν. 4093/2012 και 4307/2014) κρίθηκαν αντισυνταγματικοί.
Πέραν όλων των συναδέλφων που αποστρατεύτηκαν μετά το 2013 και
έχουν κάνει ήδη αγωγές που εκκρεμούν και θα έχουν το ίδιο (θετικό)
αποτέλεσμα όταν συζητηθούν, έχουν δικαίωμα με την επίκληση της
συγκεκριμένης απόφασης όλοι οι υπόλοιποι που ανήκουν στην ίδια κατηγορία
(αποστρατεία μετά το 2013) να κάνουν αιτήσεις προς τον ΕΛΟΑΣ για να
αιτηθούν συμπληρωματικό "εφ' άπαξ" για την ίδια αιτία (που κρίθηκε) και
εφόσον τους απορρίψουν μπορούν να συνεχίσουν και αυτοί με αγωγή πλέον.
Η εκδοθείσα απόφαση (17841/2020) συνιστά σταθμό για τις διεκδικήσεις και παρατίθεται για ενημέρωση.
Σε συντομία, για την ομαλή
εφαρμογή της διαδικασίας ακολουθούνται τα παρακάτω βήματα:
1. Η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών συντάσσει μια ενιαία
λίστα δικαιούχων του εμβολίου.
2. Οι δικαιούχοι κατανέμονταισε
συγκεκριμένα εμβολιαστικά κέντρα με βάση τη φορολογική τους διεύθυνση και ορίζονται τα ραντεβού τους σε συγκεκριμένες μέρες και ώρες.
3. Αν είμαστε γραμμένοι στην άυλη συνταγογράφηση, λαμβάνουμε αυτόματα ένα sms ή/και email με τον τόπου του ραντεβού, για
συγκεκριμένη ημέρα και ώρα. Μαζί με τις πληροφορίες του ραντεβού, παίρνουμε έναν ειδικό κωδικό επαλήθευσης και ένα σχετικό link, στο οποίο επιβεβαιώνουμε και οριστικοποιούμε το ραντεβού μας.
4. Όσοι δεν είστε εγγεγραμμένοι στην άυλη συνταγογράφηση, κατ' αρχήν μπορείτε να γραφτείτε οποιαδήποτε στιγμή 👉ΕΔΩ👈 ή μπορείτε να κλείσετε ραντεβού διαδικτυακά, εισάγοντας τον ΑΜΚΑ σας στη σχετική
πλατφόρμα (https://emvolio.gov.gr), όπου το σύστημα σας ενημερώνει αυτόματα αν
ανήκετε στις ομάδες που εμβολιάζονται τη δεδομένη χρονική στιγμή.
Εφόσον ανήκετε στις ομάδες προτεραιότητας, μπορείτε να κλείσετε ραντεβού με τους κωδικούς taxisnet.
5. Επιπλέον, όσοι δεν
είστε εξοικειωμένοι με την ψηφιακή τεχνολογία, μπορείτε να
επικοινωνήσετε με το τηλεφωνικό κέντρο και δίνοντας τον ΑΜΚΑ και
ταυτοποιητικά στοιχεία, να ενημερωθείτε για το πότε είναι
προγραμματισμένο να εμβολιαστείτε, ενώ τέλος, εναλλακτικά, μπορείτε να κλείσετε ραντεβού σε φαρμακείο ή σε ΚΕΠ όταν η δυνατότητα
αυτή γίνει διαθέσιμη.
Η
Εθνική Εκστρατεία Εμβολιασμού για την covid-19 ξεκίνησε.
Το εμβόλιο είναι στα χέρια μας. Εγκεκριμένο για την ασφάλεια, την
ποιότητα και την αποτελεσματικότητά του από τους αρμόδιους διεθνείς και
εθνικούς οργανισμούς, τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τον EMA (European
Medicines Agency) και τον FDA (US Food and Drug Administration).
Ο
εμβολιασμός, δωρεάν για όλους, ξεκινά για τους ανθρώπους στην πρώτη
γραμμή της υγείας, τις ευπαθείς ομάδες, για όσους βρίσκονται σε κλειστές
δομές / δομές φροντίδας και όσους υπηρετούν σε σημαντικές υπηρεσίες του
κράτους.
Στόχος, να εμβολιαστεί το σύνολο του πληθυσμού άνω των 18 ετών.
Η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών μπορεί να αλλάξει την προτεραιότητα ανάλογα με τον αριθμό των δόσεων που θα είναι διαθέσιμες.
Δεν χρειάζεται να καλέσετε για να εμβολιαστείτε, καθώς όλοι θα ενημερωθούν για το ραντεβού τους την κατάλληλη στιγμή.
Το εμβόλιο είναι προαιρετικό, αλλά απαραίτητο για να προστατεύσουμε τον εαυτό μας και τους συνανθρώπους μας.
Και δεν ξεχνάμε. Συνεχίζουμε να φοράμε μάσκα και να κρατάμε αποστάσεις για όσο χρειαστεί.
Αίτηση στο ΣτΕ των τριών Ενώσεων Αποστράτων Αξιωματικών, κατά των Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, για την ακύρωση της υπ’ αριθ. υπ’ αριθ. Φ.11321/37311/1610/2020 (ΦΕΚ 4536/Β΄/14-10-2020) Κοινής Αποφάσεως των Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων με τίτλο «Επιστροφή ποσών μειώσεων συντάξεων δημοσίου τομέα»
Ενημερώνουμε τα
μέλη μας ότι την 7-12-2020 κατατέθηκε στο ΣτΕ η αίτηση ακύρωσης από τις τρείς Ενώσεις Αποστράτων Αξιωματικών κατά των Υπουργών Οικονομικών και
Εργασίας&Κοινωνικών Υποθέσεων, για την ακύρωση της υπ’ αριθ. Φ.11321/37311/1610/2020 (ΦΕΚ 4536/Β΄/14-10-2020) Κοινής Αποφάσεως των Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας & Κοινωνικών Υποθέσεων με τίτλο «Επιστροφή ποσών μειώσεων συντάξεων δημοσίου τομέα».
Με αυτήν επιδιώκεται η ακύρωση της ειρημένης ΚΥΑ, η
οποία εκδόθηκε κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 33 του Ν. 4734/2020 με τον
οποίο καθορίσθηκε ότι τα ποσά που αντιστοιχούν σε περικοπές και μειώσεις
κύριων συντάξεων συνταξιούχων του Δημοσίου δυνάμει του άρθρου πρώτου
παρ. Β υποπαρ. Β3 του άρθρου πρώτου του Ν. 4093/2012 και αφορούν το
χρονικό διάστημα από 11.6.2015 έως 12.5.2016, θα καταβληθούν άτοκα στους
δικαιούχους.
Αν και η προσβαλλόμενη με την αίτηση ακύρωσης
απόφαση εκ πρώτης προσέγγισης διαφαίνεται ευνοϊκή για τα μέλη μας,
εντούτοις είναι μη νόμιμη, καθώς επιστρέφεται μόνο μέρος των περικοπών
και μειώσεων που έχουν κριθεί για τους συνταξιούχους του Δημοσίου ότι
αντίκεινται σε διατάξεις του Συντάγματος και στο άρθρο 1 του Πρώτου
Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ. Ο τεθείς δε, χρονικός περιορισμός
επιστροφής των ποσών των μειώσεων, μετά την τυχόν παρακράτηση της
εισφοράς αλληλεγγύης συνταξιούχων και της επιπλέον εισφοράς της παρ. 14
του άρθρου 2του ν. 4002/2011, καθώς και των τυχόν μειώσεων που επιβλήθηκαν με τις διατάξεις της παρ. 10 του άρθρου 1του ν. 4024/2011και του άρθρου 1του Ν. 4051/2012 συνιστά μόνο
μερική συμμόρφωση προς τα κριθέντα με τις σχετικές αποφάσεις της
Ολομελείας του ΣτΕ αλλά και του Ελεγκτικού Συνέδριου.
Περαιτέρω, η ρύθμιση της εν γένει απόσβεσης των
αξιώσεων που απορρέουν από τις μειώσεις του Ν. 4093/2012 συνιστά
επέμβαση του νομοθέτη σε γεννημένα περιουσιακά δικαιώματα κατά παράβαση
του άρθρου 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ.
Ακολούθως η προσβαλλόμενη ΚΥΑ παραβιάζει το δεδικασμένο
και αντίκειται στην αρχή της διάκρισης των εξουσιών και την υποχρέωση
συμμόρφωσης της Διοίκησης προς τις αποφάσεις των Δικαστηρίων, παραβιάζει
το δικαίωμα περί ελεύθερης ανάπτυξης της οικονομικής δραστηριότητας,
ουδόλως προκύπτει νόμιμη αιτιολογία για την εφαρμογή της, παραβιάζει την
αρχή του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, την αρχή της ισότητας
και την αρχή της αναλογικότητας.
Οι Ενώσεις Αποστράτων ενεργούσες ως θεματοφύλακας
των δικαιωμάτων των μελών τους στα πλαίσια ευόδωσης των καταστατικών τους
σκοπών, εξαντλούν τη φαρέτρα των δικονομικών όπλων και προσφεύγουν για
ακόμη μια φορά στο ΣτΕ για τη διεκδίκηση καταβολής των δικαιούμενων
ποσών αναδρομικών των συντάξιμων αποδοχών, προσδοκώντας την τελική
δικαίωσή ενός εκάστου των Μελών τους.
Πριν μερικούς μήνες, ελάχιστοι θα μπορούσαν να σκεφτούν ότι κάποια
μικροσωματίδια που είχαν εντοπιστεί στις νυχτερίδες μίας επαρχίας της
Κίνας, θα μπορούσαν να προκαλέσουν την φονικότερη πανδημία του 21ου
αιώνα, που θα αφάνιζε πληθυσμούς και ενδεχομένως θα προκαλούσε την πιο
μεγάλη οικονομική και ανθρωπιστική κρίση που έχει βιώσει ποτέ η
ανθρωπότητα. Κι όμως, οι ειδικοί είχαν τα στοιχεία. Η
επιστημονική κοινότητα είχε καταφέρει να «χαρτογραφήσει» την προηγούμενη
επιδημία του SARS και γνώριζε την «πηγή» στις νυχτερίδες, τα πιθανά
«ζώα – ξενιστές» και τον τρόπο μετάδοσης. Ήταν μία αποκάλυψη
συναρπαστική για τους ιολόγους, που δυστυχώς δεν ολοκληρώθηκε με την
αναζήτηση φαρμάκων και εμβολίων. Αξίζει πάντως να τη γνωρίσουμε,
ικανοποιώντας κάποια ερωτήματα που σίγουρα μας έχουν δημιουργηθεί, όπως «γιατί ειδικά οι νυχτερίδες της Ουχάν;» ή «γιατί προκάλεσαν τώρα αυτήν την πανδημία και όχι τα προηγούμενα χρόνια;», «θα μπορούσε να προβλεφθεί η πανδημία και με τι μέσα θα σταματούσε;». Αναζητήσαμε
τις απαντήσεις από τις πιο έγκυρες επιστημονικές πηγές και τις
παραθέτουμε, πιστεύοντας ότι η επιστημονική γνώση, αξίζει να φτάνει σε
όλους. Ξεκινάμε με κάποιους ορισμούς, που είναι χρήσιμοι για την
παρακολούθηση του άρθρου.
Τι είναι οι ιοί; (ορισμός από το Oxford Reference) [1]
O ιός είναι ένα μικροσκοπικό σωματίδιο, ικανό να πολλαπλασιαστεί μόνο
μέσα σε ζωντανά κύτταρα. Οι ιοί είναι πολύ μικροί για να γίνουν ορατοί
με απλά μικροσκόπια και να παγιδευτούν με φίλτρα. Μολύνουν ζώα, φυτά και
μικροοργανισμούς. Κάθε σωματίδιο ιού αποτελείται από έναν πυρήνα
νουκλεϊκού οξέος (DNA ή RNA) που περιβάλλεται από ένα κέλυφος πρωτεΐνης.
Ορισμένοι ιοί φέρουν μια εξωτερική κάψουλα λιπιδίων. Οι ιοί προκαλούν
πολλές ασθένειες, συμπεριλαμβανομένων του κοινού κρυολογήματος, της
γρίπης, της ιλαράς, της παρωτίτιδας, της ανεμοβλογιάς, του έρπητα, του
AIDS, της πολιομυελίτιδας και της λύσσας. Τα αντιιικά φάρμακα είναι
αποτελεσματικά εναντίον μερικών από αυτούς, ενώ πολλές ιικές ασθένειες
ελέγχονται μέσω εμβολίων.
*Για τον ιό SARS COV-2 δεν υπάρχει ακόμα ούτε αποτελεσματικό φάρμακο, ούτε εμβόλιο.
Οι νυχτερίδες (Chiroptera, Encyclopædia Britannica) [2]
Οι νυχτερίδες είναι τα μοναδικά θηλαστικά που μπορούν να πετούν, χάρη
στις μεμβράνες που ενώνουν τα άκρα τους με τον κορμό και την πολύ
ελαφριά κατασκευή των οστών τους. Είναι κάτοικοι του πλανήτη εδώ και
τουλάχιστον 48 εκατομμύρια χρόνια, χωρίζονται σε δεκάδες υπο-είδη, είναι
διασκορπισμένες σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης και ο μέσος όρος
ζωής τους είναι τα 30 χρόνια. Σχεδόν αποκλειστικός εχθρός τους είναι ο
άνθρωπος, που στην Ασία τις σκοτώνει για το κρέας τους. Παρά τις
δοξασίες περί βαμπίρ που τρέφονται με αίμα, ελάχιστα είδη νυχτερίδων
είναι σαρκοφάγα. Η συντριπτική πλειοψηφία τους τρέφεται με φυτικούς
καρπούς και κάποιες με έντομα. Ο ρόλος τους θεωρείται σημαντικός για το
οικοσύστημα, καθώς συμβάλουν στη γονιμοποίηση των καρπών, στη μείωση των
πληθυσμών των εντόμων και στη λίπανση του εδάφους με τις απεκκρίσεις
τους. Υπάρχουν όμως και σημαντικοί κίνδυνοι από τις νυχτερίδες ή τα
«ιπτάμενα ποντίκια», όπως τις ονόμαζαν σε προηγούμενους αιώνες οι
αγγλόφωνοι. Καθώς πολλές από αυτές καταναλώνουν τεράστιες ποσότητες από
έντομα που μεταφέρουν ασθένειες, γίνονται οι ίδιες φορείς παθογόνων
μικροοργανισμών. Οι νυχτερίδες διαθέτουν ένα πολύ ισχυρό ανοσοποιητικό
σύστημα που τις προστατεύει από το να νοσήσουν, όχι όμως και να
καταστρέψουν τους παθογόνους οργανισμούς, τους οποίους μεταδίσουν με το
σάλιο, τα ούρα και τα κόπρανά τους.
“Πεταλοειδής νυχτερίδα (Rhinolophus sinicus) από σπηλιά της επαρχίας Ουχάν. Credit: Libiao Zhang/Guangdong Institute of Applied Biological Resource
Γιατί οι νυχτερίδες ισχυροποιούν τους παθογόνους οργανισμούς;
Μία νυχτερίδα μπορεί να φιλοξενήσει πολλούς διαφορετικούς ιούς χωρίς
να αρρωστήσει. Είναι η φυσική “δεξαμενή” για τον ιό Marburg και τους
ιούς Nipah και Hendra, που προκάλεσαν ανθρώπινες επιδημίες στην Αφρική,
τη Μαλαισία, το Μπαγκλαντές και την Αυστραλία. Η νυχτερίδα θεωρείται
ότι είναι η φυσική δεξαμενή για τον ιό Ebola, ενώ κάποιες φέρουν και τον
ιό της λύσσας, αλλά στην περίπτωση αυτή επηρεάζονται και οι ίδιες από
την ασθένεια.
Ο μηχανισμός που επιτρέπει στις νυχτερίδες να επιβιώνουν από τους
ιούς (και να τους μεταφέρουν) ήταν ένα ερώτημα που απασχόλησε την
επιστημονική κοινότητα επί δεκαετίες.
Μια νέα μελέτη του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας Berkeley, [6]
διαπιστώνει ότι η ισχυρή ανοσο-απόκριση των νυχτερίδων στους ιούς
είναι εκείνη που τις κάνει ανθεκτικές, αλλά ταυτόχρονα οδηγεί τους ιούς
στο να αντιγράφονται (πολλαπλασιάζονται) γρηγορότερα σε αυτές, έτσι
ώστε, όταν πηδούν σε θηλαστικά με μέσο ανοσοποιητικό σύστημα, όπως οι
άνθρωποι, να προκαλούν θανατηφόρο σοκ.
Ορισμένες νυχτερίδες – συμπεριλαμβανομένων εκείνων που είναι γνωστές
“πηγές” ανθρώπινων μολύνσεων – έχουν αποδειχθεί ότι διαθέτουν
ανοσοποιητικά συστήματα που είναι ενισχυμένα και εξασκημένα ώστε να
προσφέρουν ιδιαίτερες άμυνες κατά των ιών. Η ιογενής μόλυνση σε αυτές
τις νυχτερίδες οδηγεί σε μια γρήγορη ανταπόκριση του οργανισμού τους που
ορθώνει προστατευτικούς «τοίχους» γύρω από τα κύτταρα του. Αυτός ο
μηχανισμός μπορεί να προστατεύσει τους νυχτερίδες από το να μολυνθούν με
υψηλά ιικά φορτία, αλλά “ενθαρρύνει” τους ιούς να αναπαράγονται με
μεγαλύτερη ταχύτητα, ώστε να μπορέσουν να «πολιορκήσουν» τον τοίχο
άμυνας των ξενιστών τους.
Αυτό καθιστά τις νυχτερίδες μια μοναδική «δεξαμενή» εξαιρετικά
ενισχυμένων μεταδοτικών ιών. Ενώ οι νυχτερίδες μπορούν να αντέξουν σε
αυτή την «πολιορκία», όταν αυτοί οι ιοί μετακινηθούν σε ζώα που δεν
διαθέτουν ανοσοποιητικό σύστημα ταχείας αντίδρασης, κατακλύζουν τους
νέους “οικοδεσπότες” τους, οδηγώντας σε υψηλά ποσοστά θνησιμότητας.
“Ορισμένες νυχτερίδες είναι σε θέση να ορθώσουν αυτή την ισχυρή
αντιιική απάντηση, αλλά και να την εξισορροπήσουν με μια αντιφλεγμονώδη
αντίδραση”, δηλώνει η Cara Brook, συντάκτης της έρευνας του UC Berkeley.
«Το ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα θα δημιουργούσε ευρεία φλεγμονή αν
επιχειρούσε την ίδια αντιιική στρατηγική, αλλά οι νυχτερίδες φαίνονται
μοναδικά κατάλληλες για να αποφευχθεί η απειλή της ανοσοπαθολογίας».
Οι ερευνητές σημειώνουν ότι η διαταραχή του βιότοπου των
νυχτερίδων με την αποψίλωση των δασών και την κατοίκηση όλο και
περισσότερων περιοχών από ανθρώπους, προκαλεί στρες στον οργανισμό των
νυχτερίδων που οδηγεί στο να εκκρίνουν ακόμα περισσότερους ιούς στο
σάλιο, τα ούρα και τα κόπρανά τους.
“Οι αυξημένες περιβαλλοντικές απειλές για τις νυχτερίδες μπορεί να
αυξήσουν την απειλή των ζωονόσων”, δηλώνει η Brook, η οποία συνεργάζεται
με ένα πρόγραμμα παρακολούθησης νυχτερίδων που χρηματοδοτείται από την
DARPA (Υπηρεσία Προηγμένων Έργων Έρευνας για την Άμυνα των ΗΠΑ) που
βρίσκεται σε εξέλιξη στη Μαδαγασκάρη, το Μπαγκλαντές, τη Γκάνα και την
Αυστραλία. Το πρόγραμμα «Bat One Health» διερευνά τη
σχέση μεταξύ της απώλειας του βιότοπου των νυχτερίδων και της εξάπλωσης
των ιών των νυχτερίδων σε άλλα ζώα και ανθρώπους.
Η Brook ήταν περίεργη για το πώς η ταχεία ανοσολογική αντίδραση της
νυχτερίδας επηρεάζει την εξέλιξη των ιών που φιλοξενούνται σε αυτήν, γι
αυτό διεξήγαγε πειράματα σε καλλιεργημένα κύτταρα από δύο νυχτερίδες
και, ως έλεγχο, μίας μαϊμούς.
Όταν μολύνθηκαν από ιούς που μιμούνται τον Ebola και τον Marburg, οι
διαφορετικές αποκρίσεις αυτών των κυτταρικών σειρών ήταν εντυπωσιακές.
Ενώ η κυτταρική σειρά του πιθήκου κατακλύστηκε γρήγορα και σκοτώθηκε από
τους ιούς, ένα υποσύνολο των κυττάρων της αιγυπτιακής νυχτερίδας
απέφυγε την ιική μόλυνση, χάρη στην έγκαιρη προειδοποίηση της
ιντερφερόνης, ενώ στην αυστραλιανή νυχτερίδα, η ανοσολογική απόκριση
ήταν ακόμα πιο επιτυχημένη! Και στις δύο περιπτώσεις όμως, ο ιός, παρόλο
που δεν μπόρεσε να «καταλάβει» τα κύτταρα των νυχτερίδων, παρέμεινε
ενεργός.
“Σκεφτείτε τους ιούς ως μια φωτιά που καίει μέσα σε ένα
δάσος. Ορισμένες από τις κοινότητες του δάσους – ορισμένα κύτταρα –
έχουν κουβέρτες έκτακτης ανάγκης και η φωτιά περνάει χωρίς να τις
βλάψει, αλλά στο τέλος της ημέρας εξακολουθεί το δάσος να καπνίζει από
τα αναμμένα κάρβουνα. Τα ιικά κύτταρα εξακολουθούν να υπάρχουν στον
οργανισμό της νυχτερίδας, μπορούν να αναπαράγονται και να προκαλούν νέες
επιθέσεις, δημιουργώντας μια «τσιγαριστική λοίμωξη» που επιμένει σε όλη
τη διάρκεια ζωής της νυχτερίδας».
Οι ερευνητές του Berkeley σημειώνουν ότι πολλοί από τους ιούς των
νυχτερίδων πηδούν στους ανθρώπους μέσω ενός ζώου «διαμεσολαβητή». Το
SARS έφτασε στους ανθρώπους μέσω της ασιατικής civet (μοσχογαλή,
ένα νυκτόβιο θηλαστικό που ζει στα τροπικά δάση της Ασίας και της
Αφρικής), ο MERS μέσω των καμήλων, ο Έμπολα μέσω των γορίλλων και των
χιμπατζήδων, ο ΝΙPAH μέσω των χοίρων, ο Hendra μέσω των αλόγων και ο
Marburg μέσω των αφρικανικών πράσινων πιθήκων. Οι ιοί παραμένουν
εξαιρετικά μολυσματικοί και θανατηφόροι όταν κάνουν το τελευταίο άλμα
στους ανθρώπους.
Είναι σίγουρα ο SARS COV 2 ένας φυσικός ιός ή μπορεί να κατασκευάστηκε σε εργαστήρια;
Οι επιστήμονες δεν έχουν πια καμία αμφιβολία ότι ο ιός αποτελεί
φυσική μετάλλαξη κορωνοϊού. Η πρώτη μελέτη που το τεκμηρίωσε ήταν
διαπανεπιστημιακή και συμμετείχαν οι: Kristian Andersen, PhD, associate
professor of immunology and microbiology at Scripps Research, Robert F.
Garry of Tulane University, Edward Holmes of the University of Sydney,
Andrew Rambaut of University of Edinburgh, W. Ian Lipkin of Columbia
University. [5]
Οι επιστήμονες κατέληξαν στη «φυσική εξέλιξη» καθώς η «ραχοκοκαλιά»
του SARS-CoV-2, η συνολική δηλαδή μοριακή δομή του, είναι σχεδόν ίδια
με ήδη γνωστούς κορωνοϊούς που βρίσκονται στις νυχτερίδες και τους παγκολίνους
και η μόνη διαφορά είναι στις «ακίδες» που τον κάνουν να προσκολλάται
στα ανθρώπινα κύτταρα. Εάν κάποιος ήθελε να κατασκευάσει έναν παθογόνο
ιό, είναι προφανές ότι θα τροποποιούσε τη «ραχοκοκαλιά» του.
Ποιο ζώο ήταν ο ξενιστής για να περάσει στον άνθρωπο;
Με βάση την ανάλυση της γονιδιωματικής αλληλουχίας του ιού, οι
επιστήμονες κατέληξαν σε δύο πιθανά σενάρια για την προέλευση του.
Στο πρώτο σενάριο, ο ιός εξελίχθηκε στη σημερινή του παθογόνο
κατάσταση μέσω φυσικής επιλογής σε μη ανθρώπινο ξενιστή και στη συνέχεια
«πήδηξε» στους ανθρώπους. Έτσι είχε συμβεί με τις προηγούμενες
επιδημίες κορωνοϊού, με τους ανθρώπους να προσβάλλονται από τον ιό μετά
την άμεση έκθεσή τους σε μοσχογαλές (SARS) και καμήλες (MERS). Οι
ερευνητές κατέληξαν στις νυχτερίδες ως την πιο πιθανή «δεξαμενή» για το
SARS-CoV-2, καθώς έχει πολλές ομοιότητες με έναν κοροναϊό νυχτερίδας.
Δεν υπάρχουν τεκμηριωμένες περιπτώσεις άμεσης μετάδοσης από τη νυχτερίδα
στον άνθρωπο, κάτι που υποδηλώνει την ανάγκη ύπαρξης κάποιου ενδιάμεσου
ξενιστή.
Στο δεύτερο σενάριο, μια μη παθογόνος εκδοχή του ιού «πήδηξε» από
έναν ζωικό ξενιστή στον άνθρωπο και στη συνέχεια εξελίχθηκε στη σημερινή
του παθογόνο κατάσταση. Για παράδειγμα, μερικοί κοροναϊοί από
παγκολίνους (θηλαστικά που μοιάζουν με τους μυρμηγκοφάγους) που
βρίσκονται στην Ασία και την Αφρική, έχουν μια δομή πολύ παρόμοια με
αυτή του SARS-CoV-2. Ένας κοροναϊός από έναν πανγκολίνο θα μπορούσε
ενδεχομένως να μεταδοθεί σε έναν άνθρωπο, είτε άμεσα είτε μέσω ενός
ενδιάμεσου ξενιστή όπως οι μοσχογαλές και τα κουνάβια, και στη συνέχεια,
στο περιβάλλον του ανθρώπου να πραγματοποιηθεί η «εξέλιξη».
Αν ο SARS-CoV-2 «πήδηξε» στον άνθρωπο στην παθολογική του μορφή από
κάποιο ζώο, τότε αυξάνεται η πιθανότητα το στέλεχος του ιού που προκαλεί
ασθένεια, να κυκλοφορεί ακόμα στον ζωικό πληθυσμό.
Moσχογαλή φυλακισμένη από υπαίθρια αγορά άγριων ζώων στην Κίνα. Παγκολίνος (είδος μυρμηγοφάγου), φυλακισμένος.
Γνώριζε η ανθρωπότητα τον κίνδυνο μίας νέας πανδημίας;
Η απάντηση είναι καταφατική. Τον Ιανουάριο του 2019, εννέα μήνες πριν
από την έκρηξη της πανδημία στην Ουχάν, δημοσιευόταν η έρευνα του
Ινστιτούτου Ιολογίας της Ουχάν σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο Chinese
Academy of Sciences, η οποία κατά γράμμα κατέληγε:
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δύο δεκαετιών, έχουν εντοπιστεί τρεις
ζωονοσοκομικοί κορωνοϊοί ως αιτία εμφάνισης μεγάλης έκτασης νόσων –
σοβαρής οξείας αναπνευστικής λειτουργίας (SARS), αναπνευστικού συνδρόμου
στη Μέση Ανατολή (MERS) και συνδρόμου οξείας διάρροιας χοίρων (SADS).
Το SARS και το MERS προέκυψαν το 2003 και το 2012 αντιστοίχως και
προκάλεσαν παγκόσμια πανδημία που στοίχησε χιλιάδες ανθρώπινες ζωές, ενώ
το SADS έπληξε τη βιομηχανία χοιροειδών το 2017. Έχουν κοινά
χαρακτηριστικά, όπως ότι όλες είναι ιδιαίτερα παθογόνες για τον άνθρωπο ή
το ζωικό κεφάλαιο, προέρχονται από νυχτερίδες, και δύο από αυτές
προέρχονται από την Κίνα. Επομένως, είναι πολύ πιθανό ότι
μελλοντικά κρούσματα κορωναϊού με SARS ή MERS θα προέρχονται από
νυχτερίδες και υπάρχει αυξημένη πιθανότητα να συμβεί αυτό στην Κίνα.
Ως εκ τούτου, η έρευνα για τους κοροναϊούς νυχτερίδων γίνεται ένα
επείγον ζήτημα για την ανίχνευση σημείων έγκαιρης προειδοποίησης,
γεγονός που με τη σειρά του ελαχιστοποιεί τις επιπτώσεις αυτών των
μελλοντικών κρουσμάτων στην Κίνα… [4]
Γεννήθηκε, μεγάλωσε και ζει στο κέντρο
της Αθήνας. Σπούδασε δημοσιογραφία στο «Εργαστήρι» και Ελληνικό
Πολιτισμό στο ΕΑΠ. Έχει δουλέψει σε εφημερίδες, ραδιοφωνικούς &
τηλεοπτικούς σταθμούς και τώρα διερευνά τους κώδικες του διαδικτύου.
Αγαπά τις ανθρώπινες ιστορίες και τις γάτες.
H εξαιρετικά κρίσιμη
περίοδος που διανύουμε, στον αγώνα για την αντιμετώπιση της πανδημίας, θυμίζει
σε εμάς τους πολίτες σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Η σκληρή πραγματικότητα,
ωστόσο, της σοβαρότητας των πανδημιών έχει απασχολήσει και προβληματίσει εντόνως
τη διεθνή ιατρική κοινότητα και έχει περιγραφεί σε επιστημονικά άρθρα ως μία ενδεχόμενη
απειλή που δεν πρέπει να αγνοηθεί. Παράλληλα έχει συζητηθεί η αναγκαιότητα για
την προετοιμασία των κρατών, με έμφαση στην ενίσχυση των νοσοκομείων σε
εξοπλισμό και ανθρώπινο δυναμικό, με κατάλληλη εκπαίδευση του υγειονομικού
προσωπικού, με διασφάλιση των αναγκαίων μέσων ώστε εν μέσω πανδημίας το
υγειονομικό προσωπικό κάθε χώρας να μη νοσήσει προκειμένου να μπορέσει να συνεχίσει
να καλύπτει τις αυξανόμενες ανάγκες των ασθενών και έχει αναδειχθεί η ανάγκη για
μία ευρύτερη εκπαίδευση των πολιτών, την οποία κρίνω απαραίτητη στο πλαίσιο
ενός εξίσου σημαντικού αγώνα -της διασφάλισης της ψυχικής και συναισθηματικής
υγείας του πληθυσμού, δεδομένου ότι ξαφνικά οι πολίτες έρχονται αντιμέτωποι με
μία κατάσταση που δεν μπορούν μόνοι τους να διαχειριστούν, ως εκ τούτου τους προκαλεί
στρες και από την άλλη ανατρέπει πολλά από τα μέχρι εκείνη τη στιγμή αυτονόητα
και δεδομένα της ζωής τους σε πολλά μάλιστα επίπεδα.
Η ετοιμότητα/preparedness είναι επίσης αναγκαία
ώστε να προληφθούν στο μέτρο του εφικτού σοβαρότατες κοινωνικές και οικονομικές
συνέπειες και γι’ αυτό ένα σχέδιο στρατηγικού σχεδιασμού είναι σκόπιμο να
περιλαμβάνει όλους τους νευραλγικούς τομείς κάθε κοινωνίας, όπως είναι η
εκπαίδευση, η δικαιοσύνη, οι δημόσιες υπηρεσίες, οι επιχειρήσεις κ.λπ.
προκειμένου να μπορεί έγκαιρα να τίθεται σε εφαρμογή ένα «σχέδιο έκτακτης
ανάγκης» ώστε αμέσως και χωρίς να χαθεί πολύτιμος χρόνος να καλύπτονται εξ
αποστάσεως οι ανάγκες όλων ανεξαιρέτως των πολιτών, ακόμα και των πιο
απομακρυσμένων περιοχών και να συνεχίσουν να παρέχονται υπηρεσίες υψίστης
σημασίας, ιδιαίτερα σε καθοριστικούς τομείς για την εύρυθμη λειτουργία των
κοινωνιών, όπως είναι η εκπαίδευση και η δικαιοσύνη.
Δυστυχώς
μία κρίση που αφορά τη δημόσια υγεία, όπως αυτήν που βιώνουμε με τον Covid-19, αποτελεί μία από τις πιο δύσκολα διαχειρίσιμες
μορφές κρίσεων, διότι αφορά το πιο πολύτιμο αγαθό -της υγείας- η στέρηση του
οποίου μας αφαιρεί την όποια δυνατότητα για πρόοδο, εξέλιξη και ευημερία και
ταυτόχρονα οι συνέπειες μίας πανδημίας δεν μπορούν να αφήσουν ανεπηρέαστο
κανέναν τομέα της ανθρώπινης ζωής και δράσης (συναισθηματικό-ψυχολογικό,
κοινωνικό, οικονομικό κ.λπ.). Σε μία τόσο δυσχερή περίοδο, είναι σαφές ότι όλοι
οι πολίτες γράφουν Ιστορία με τις πράξεις και τις συμπεριφορές τους. Ασφαλώς, τα
πιο κρίσιμα Κεφάλαια της Ιστορίας τα γράφει η ιατρική και η ειδική επιστημονική
κοινότητα που δίνουν την καθημερινή μάχη για την προστασία της ανθρώπινης ζωής.
Παράλληλα,
είναι δεδομένο
ότι οι πανδημίες και οι σοβαρές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης φέρνουν τις
κοινωνίες αντιμέτωπες με πολλές -και σε πολύ μεγάλο βαθμό- πιεστικές ιατρικές, νομικές,
ηθικές αλλά και οργανωτικές προκλήσεις. Αυτές περιλαμβάνουν ζητήματα παγκόσμιας
διακυβέρνησης, τον καθορισμό προτεραιοτήτων, την ορθολογική κατανομή ανεπαρκών
πόρων, τον περιορισμό της ατομικής ελευθερίας προς όφελος της δημόσιας υγείας,
αλλά και την ταξινόμηση των ασθενών βάσει της σοβαρότητας της κατάστασής τους.
Τα συστήματα δημόσιας υγείας, σε διεθνές επίπεδο, δοκιμάζονται
και το νόημα του «μένουμε σπίτι» είναι εξαιρετικά κρίσιμο και σοβαρό.
Αποφεύγουμε όλες τις άσκοπες μετακινήσεις για να μη νοσήσει μαζικά ο πληθυσμός
και καταρρεύσει το σύστημα υγείας, αδυνατώντας να παρέχει στους ασθενείς την
αναγκαία ιατρική βοήθεια και περίθαλψη. Μένοντας σπίτι και αποφεύγοντας τις
άσκοπές μετακινήσεις συμβάλλουμε όλοι στο να μη χαθούν ανθρώπινες ζωές που
μπορούν να σωθούν! Ο αγώνας μας είναι ιερός!
Ένας
πολύ σημαντικός όρος, επομένως, που θα μας απασχολήσει εξαιτίας της πανδημίας
και τον οποίο θα επιχειρήσουμε να αναλύσουμε στο παρόν άρθρο, χωρίς βέβαια να
μπαίνουμε σε εξειδικευμένα νομικά και ιατρικά ζητήματα που αδυνατούμε να
αναλύσουμε, είναι ο όρος «triage» που μεταφράζεται ως «διαλογή/διαδικασία διαχωρισμού
ασθενών». Πρόκειται για την ομαδοποίηση ασθενών
βάσει της σοβαρότητας των τραυματισμών τους/ της βαρύτητας της πάθησής τους/ ή
της βλάβης που έχουν υποστεί και της πιθανότητας επιβίωσής τους. Ο όρος προέρχεται
από τη γαλλική λέξη «trier» που σημαίνει «ταξινομώ».
Επιχειρώντας
μία ιστορική αναδρομή, ο όρος θεωρείται ότι χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά γύρω στο
1792 από τον βαρόνο Dominique Jean Larrey, τον επικεφαλής χειρουργό της
Αυτοκρατορικής Φρουράς του Ναπολέοντα. Σε αυτόν
χρεώνεται ιστορικά και το πρώτο «ιπτάμενο ασθενοφόρο» (σκεπαστό βαγόνι φερόμενο
από δύο άλογα για τη μεταφορά των τραυματιών από το μέτωπο της μάχης στο
στρατιωτικό νοσοκομείο). Από τη γαλλική Υπηρεσία Υγείας, όχι μόνον προέκυψε η
έννοια της «διαλογής», αλλά και η οργανωτική δομή που απαιτείται για τη
διαχείριση του αυξανόμενου αριθμού απωλειών στις πολεμικές συγκρούσεις.
Συνεπώς διαπιστώνεται
ότι, από το πεδίο της μάχης και τη φροντίδα των στρατιωτών με τις μεγαλύτερες
πιθανότητες επιβίωσης, η έννοια της «διαλογής» (triage) πέρασε στον νευραλγικής
σημασίας τομέα της υγείας και χρησιμοποιήθηκε με την έννοια της «διαδικασίας καθορισμού της προτεραιότητας που
πρέπει να δοθεί στην αντιμετώπιση και θεραπεία ενός πάρα πολύ μεγάλου αριθμού
ασθενών, οι οποίοι χρήζουν ιατρικής φροντίδας ταυτόχρονα, όπως για παράδειγμα
συμβαίνει κατά τη διάρκεια φυσικών καταστροφών ή πολεμικών συγκρούσεων».
Ασφαλώς, στην
ιδανική περίπτωση όλοι οι άνθρωποι που χρειάζονται και ζητούν ιατρική περίθαλψη,
θα πρέπει να την λαμβάνουν. Σε μη ιδανικές συνθήκες όμως, όπως είναι και οι
περιγραφόμενες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, η ιατρική κοινότητα καλείται να αποφασίσει
ποιοι θα λάβουν πρώτοι τη φροντίδα. Όχι, βέβαια, αυθαίρετα και κατά το δοκούν,
αλλά η απόφαση πρέπει να είναι επιστημονικά τεκμηριωμένη, πολύ καλά σχεδιασμένη
και να μη συγκρούεται με το δίκαιο. θέτοντας σε κίνδυνο συνταγματικά
κατοχυρωμένα δικαιώματα του ατόμου.
Άρα, εύκολα
γίνεται κατανοητή η συνθετότητα και πολυπλοκότητα του υπό διερεύνηση θέματος
και έρχονται στην επιφάνεια τα πολλά και σοβαρά ζητήματα που εγείρονται. Αξιοσημείωτο,
εν τούτοις είναι, ότι αυτές οι αποφάσεις ίσως είναι αναγκαίο να ληφθούν ακόμη
και όταν δεν έχει συμβεί μία φυσική καταστροφή, μία πανδημία ή μία άλλη
κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Ωστόσο, δίχως αμφιβολία, φυσικές καταστροφές (π.χ.
σεισμοί, πλημμύρες, πυρκαγιές) ή άλλα σοβαρά γεγονότα (π.χ. τρομοκρατικές
επιθέσεις, πολυανθρωποκτονίες), πανδημίες, οδηγούν σε πολύ πιο μεγάλο αριθμό
τραυματιών ή άρρωστων ανθρώπων ταυτόχρονα σε σχέση με μία χρονική περίοδο όπου
όλα κυλούν ομαλά. Όταν αυτό συμβαίνει, πρέπει να λαμβάνονται αποφάσεις σχετικά
με τον καλύτερο τρόπο διάθεσης της περίθαλψης για όλους εκείνους που
χρειάζονται φροντίδα. Αυτή ακριβώς η διαδικασία ονομάζεται «διαλογή ασθενών» και ο σκοπός της είναι να σωθούν όσο το δυνατόν
περισσότερες ζωές.
Κατά τη
διάρκεια μίας σοβαρής πανδημίας, όπως τονίζουν οι ειδικοί, η χρονική περίοδος
κατά την οποία η ανάγκη για φροντίδα θα είναι μεγαλύτερη σε σχέση με τους διαθέσιμους πόρους θα διαρκέσει εβδομάδες
ή/και μήνες. Το να χρησιμοποιηθούν λιγοστοί πόροι για την παροχή φροντίδας σε
ασθενείς που μπορεί να είναι πολύ άρρωστοι αλλά που πιθανότατα θα πεθάνουν
ακόμη και με εντατική φροντίδα, υπογραμμίζουν οι ειδικοί επιστήμονες, ότι μπορεί
να έχει ως συνέπεια να οδηγηθούν στον θάνατο και άλλοι ασθενείς, των οποίων η
κατάσταση είναι λιγότερο σοβαρή αλλά που δεν θα λάβουν επαρκή φροντίδα. Όταν όμως
η διαλογή γίνει σωστά, θα μπορέσει η ιατρική κοινότητα να οδηγηθεί στο καλύτερο
δυνατό αποτέλεσμα για τον μεγαλύτερο αριθμό ατόμων. Χωρίς ένα σχέδιο διαλογής,
είναι πιθανόν να χαθούν πόροι και ως εκ τούτου να χαθούν πολλές περισσότερες
ανθρώπινες ζωές, όπως αναδεικνύεται από τη σχετική για το ζήτημα αρθρογραφία.
Γι’ αυτό έχει
κριθεί πολύ σημαντικό από τη διεθνή ιατρική κοινότητα να καθορίζεται εκ των προτέρων
το ποιος θα έχει την εξουσία να
εφαρμόσει το σχέδιο διαλογής. Τονίζεται μάλιστα ότι η ανάγκη για διαλογή
είναι πιθανόν να αλλάζει γρήγορα και σε τακτά χρονικά διαστήματα κατά τη
διάρκεια του πανδημικού κύματος, καθώς η επιδημία κλιμακώνεται στην αιχμή της
και στη συνέχεια αρχίζει να υποχωρεί. Η περίοδος αιχμής της/ peak είναι,
αναμφίβολα, η περίοδος στη διάρκεια της οποίας η διαλογή πρέπει να εφαρμοστεί
με τέτοιον τρόπο ώστε να σωθούν όσες ανθρώπινες ζωές μπορούν να σωθούν. Επίσης,
κρίνεται πολύ σημαντικό να αποφευχθούν οι «δημόσιοι πανικοί» και για τον λόγο
αυτό η ενημέρωση των πολιτών, με λόγο επιστημονικά τεκμηριωμένο και
συγκροτημένο, από τους αρμόδιους φορείς είναι αναγκαία. Στο σημείο αυτό ο ρόλος
των ΜΜΕ είναι εξαιρετικά σημαντικός και οι επικεφαλής των μίντια οφείλουν να
αντιληφθούν το βάρος της ευθύνης τους αυτή την περίοδο και να δώσουν
προτεραιότητα στην ψύχραιμη προσέγγιση της κατάστασης, με έμφαση στον
επιστημονικό λόγο των ειδικών.
Σε μία κατάσταση έκτακτης ανάγκης, αναμφίβολα απαιτείται
προσεκτική διαλογή ασθενών για να διασφαλιστεί ότι οι διαθέσιμοι πόροι μίας
κοινότητας προσαρμόζονται ορθά στις ανάγκες κάθε ατόμου που χρήζει ιατρικής
περίθαλψης. Αυτό πρέπει να γίνεται με την ανάπτυξη επίσημων αλγόριθμών και
πρωτοκόλλων, προκειμένου να μην οδηγηθεί η ιατρική κοινότητα σε μία υπερβολική
διαλογή ή, αντίθετα, σε υποτίμηση μίας πολύ σοβαρής κατάστασης.
Παγκοσμίως,
εφαρμόζονται πολλές κλίμακες διαλογής. Μάλιστα, διαφοροποιήσεις εντοπίζονται όχι
μόνο μεταξύ διαφορετικών χωρών, αλλά και εντός της ίδιας χώρας. Ωστόσο τα
τελευταία χρόνια εντείνεται η προσπάθεια για τη δημιουργία ενιαίων κλιμάκων διαλογής σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, έτσι ώστε
να αυξηθεί η αξιοπιστία και να περιοριστεί η μεταβλητότητα των εκτιμήσεων, με
στόχο τη βελτίωση της ποιότητας στην παρεχόμενη ιατρική φροντίδα. Οι πιο συχνές κατηγορίες (Triage), οι οποίες
χρησιμοποιούνται σήμερα είναι η διαλογή στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών (E.D.
Triage), η Στρατιωτική Διαλογή (battlefield Triage) και η Διαλογή Καταστροφών
(mass casualty Triage). Πιο συγκεκριμένα:
E.D.
Triage
Η σύγχρονη διαλογή στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών(Τ.Ε.Π.),
συντονίζεται διεθνώς κυρίως από νοσηλευτές, οι οποίοι έχουν ως
πρωταρχικό στόχο την ιεράρχηση και την ταξινόμηση όλων των ασθενών που
προσέρχονται στα επείγοντα για αντιμετώπιση και θεραπεία. Υπάρχουν
αρκετοί διαφορετικοί τύποι διαλογής επειγόντων, οι οποίοι συνδέονται με
διαφορετικό αριθμό κατηγοριών προτεραιότητας.
Battlefield
Triage
Η
στρατιωτική διαλογή, η οποία πραγματοποιείται από στρατιωτικούς ιατρούς και
νοσηλευτές, εφαρμόζεται κυρίως στο πεδίο της μάχης και επικεντρώνεται κατά
κύριο λόγο στην ταχεία αντιμετώπιση των τραυμάτων των στρατιωτών.
Mass
Casualty Triage
Η
διαλογή καταστροφών διενεργείται από άρτια εκπαιδευμένο προσωπικό
προνοσοκομειακής βοήθειας και θέτει στο επίκεντρο την αντιμετώπιση φυσικών
καταστροφών (π.χ. σεισμούς, πλημμύρες, τρομοκρατικές επιθέσεις κ.λπ.), οι
οποίες πλήττουν μεγάλες πληθυσμιακές ομάδες πολιτών.
Αν και σε
πολλές χώρες διεθνώς, εξακολουθούν να χρησιμοποιούν συστήματα δύο, τριών ή
τεσσάρων επιπέδων, υπάρχει η τάση προς τη χρησιμοποίηση συστημάτων διαλογής
πέντε επιπέδων.
Ο όρος «σύστημα διαλογής» (Triage System)
αποτελεί μία ευρεία έννοια που περιλαμβάνει, πέρα από τη διαδικασία της
διαλογής (Triage ή Triage Process), ένα «σύστημα ταξινόμησης διαλογής» (Triage
Classification System), βάσει του οποίου πραγματοποιείται η κατάταξη των
ασθενών. Κάθε σύστημα διαλογής έχει πρωταρχικές και δευτερεύουσες λειτουργίες.
Οι πρωταρχικές λειτουργίες περιλαμβάνουν την κύρια διαδικασία διαλογής που
συνοψίζεται στα εξής σημεία:
Την γρήγορη
αναγνώριση των ασθενών με επείγοντα και απειλητικά για την ζωή τους προβλήματα
υγείας.
Την αξιολόγηση και
επαναξιολόγηση του κύριου ενοχλήματος που αναφέρει ο ασθενής καθώς και των
σχετιζόμενων συμπτωμάτων.
Τη λήψη ενός
σύντομου ιστορικού.
Τη φυσική εξέταση
και μέτρηση των ζωτικών σημείων.
Οι
κλίμακες διαλογής χρησιμοποιούνται στη διαδικασία της διαλογής με σκοπό τη
βαθμολόγηση της οξύτητας του ασθενή και την κατανομή της φροντίδας κατά σειρά
προτεραιότητας.
Όσον
αφορά ειδικά τις κατηγορίες βαρύτητας περιστατικού είναι οι εξής (θα αναφερθούν
εδώ γενικά, χωρίς να μπούμε σε πιο εξειδικευμένα ιατρικά ζητήματα) :
♦ Κόκκινο – άμεση αντιμετώπιση – στην Αναζωογόνηση
♦ Κίτρινο – αντιμετώπιση εντός 10-15΄ στον
εξεταστικό χώρο και άμεση ενημέρωση του υπεύθυνου νοσηλευτή συντονισμού
(συνήθως από τον τραυματιοφορέα εισόδου που τον μεταφέρει), ο οποίος,
μετά τη σύντομη λήψη ιστορικού και εξέταση, καλεί τον γιατρό με την
αντίστοιχη για την αντιμετώπιση του προβλήματος ειδικότητα.
♦ Πράσινο – εξέταση εντός 40-50΄ στον εξεταστικό χώρο και επαναξιολόγηση από τον νοσηλευτή συντονισμού κάθε 10 λεπτά.
♦ Μπλε – μπορεί να περιμένει στην αίθουσα αναμονής
ασθενών, μπροστά και σε οπτική επαφή με την Υποδοχή και τους νοσηλευτές
διαλογής, από τους οποίους επαναξιολογείται ή συστήνεται παραπομπή για
τα Εξωτερικά Ιατρεία
♦ Λευκό – νεκροί – στον νεκροθάλαμο, εφόσον γίνουν
τα απαιτούμενα διαδικαστικά (πιστοποίηση θανάτου, πιστοποιητικά,
πρωτόκολλα, καταγραφή εντύπων κ.λπ.). Όλοι όσοι προσκομίζονται νεκροί
στο Τ.Ε.Π., επειδή δεν έχουν συμπληρωθεί 24 ώρες παραμονής και το αίτιο
του θανάτου είναι άγνωστο, είναι υποχρεωτικό να δοθεί εντολή για
Ιατροδικαστική Εξέταση.
Συνοψίζοντας,
στη σύγχρονη εποχή βλέπουμε ότι ένας Νέος Κόσμος αναδύεται. Η πολύ καλή
οργάνωση, η συστηματική και εντατική προετοιμασία και ετοιμότητα, η εκπαίδευση
των αρμόδιων υπηρεσιών αλλά και των πολιτών, καθώς και η αξιοποίηση προς όφελος
των κοινωνιών των επιτευγμάτων της τεχνολογίας και της πληροφορικής μπορούν να
αποτελέσουν σημαντικά «όπλα» ώστε να αντιμετωπιστούν πιο αποτελεσματικά και με
τις λιγότερες δυνατές απώλειες οι καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, οι κρίσεις και
οι φυσικές καταστροφές. Όσον αφορά τη διαλογή ασθενών που αποτέλεσε το
αντικείμενο διερεύνησης του παρόντος άρθρου, συμπεραίνουμε ότι πρόκειται για
ένα πολύ σοβαρό ζήτημα που απαιτεί εξειδικευμένη γνώση και λαμβάνει ταυτόχρονα
πολυσύνθετες διαστάσεις και προεκτάσεις, τόσο ιατρικές, όσο και νομικές αλλά
και κοινωνικές και ηθικές.
Τα
κριτήρια διαλογής ασθενών οφείλουν
να είναι επιστημονικά τεκμηριωμένα, να θεμελιώνονται στις αρχές της ισότητας
και της δικαιοσύνης και να αποβλέπουν στο να σωθούν όλες οι ζωές που μπορούν να
σωθούν. Αυτό σημαίνει ότι σε κάθε ενδεχόμενο αντιμετώπισης ομοίου κινδύνου, σε καμία
περίπτωση στοιχεία όπως η οικονομική
και η κοινωνική κατάσταση ενός
ασθενούς δεν πρέπει να λαμβάνονται υπ’ όψιν από την ιατρική κοινότητα, η οποία
οφείλει να δώσει την ίδια μάχη για όλους ανεξαιρέτως τους πολίτες και αυτή
είναι μία σημαντική παράμετρος που πρέπει να αναδειχθεί αυτήν τη περίοδο. Είναι
επιστημονικά αντιδεοντολογικό, αντιβαίνει στην κείμενη νομοθεσία και αποκαλύπτει
μία κοινωνική παθογένεια το να αντιμετωπίζεται η ανθρώπινη ζωή και αξία με βάση
ανάλογα κριτήρια, όπως το οικονομικό και κοινωνικό status.
Ως
προς το κριτήριο της ηλικίας, το
οποίο απορρίπτεται πλέον ως μοναδικό κριτήριο και χωρίς τη συνεκτίμηση και
άλλων παραγόντων δεδομένου ότι η αξία
της ανθρώπινης ζωής δεν φθίνει με την πάροδο του χρόνου, ειδικά στη
σύγχρονη εποχή όπου έχει αυξηθεί, όχι μόνον το προσδόκιμο ζωής, αλλά έχει
βελτιωθεί σημαντικά η ποιότητα ζωής της τρίτης ηλικίας, είναι ένα κριτήριο που
κατά την άποψή μου -σε καθαρά ανθρώπινο επίπεδο, χωρίς ασφαλώς να είμαι γιατρός
ή νομικός (περισσότερο λειτουργώντας ως μητέρα και ως εκπαιδευτικός)- δεν θα
μπορούσα να παραβλέψω και μη δώσω προτεραιότητα στην ανηλικότητα, ιδίως εάν η
ζωή του ανήλικου μπορεί να σωθεί. Σε καμία περίπτωση όμως η συζήτηση δεν μπορεί
να εξαντληθεί με ένα άρθρο και είναι εξαιρετικά δύσκολο να δώσουμε απαντήσεις
σε τόσο σοβαρά και πολυσύνθετα διλήμματα που εγείρουν πολλά ακόμα ζητήματα,
νομικά και ηθικά. Ελπίζω όμως να μας δοθεί η ευκαιρία στο μέλλον, όταν
επιστρέψουμε στις ζωές μας, να ξεκινήσουμε μία εποικοδομητική και ουσιαστική
συζήτηση με την κοινωνία. Αυτό που πρωτίστως εύχομαι στην παρούσα φάση είναι να
«θωρακιστούν» όλες οι σύγχρονες κοινωνίες, σε όλα τα επίπεδα, ώστε να μπορέσουν
να αντιμετωπίσουν τις ολοένα αυξανόμενες προκλήσεις.
Η Αγγελική Καρδαρά είναι Δρ Τμήματος
Επικοινωνίας και ΜΜΕ Παν/μίου Αθηνών – Φιλόλογος. Εργάζεται ως
εκπαιδευτικός και είναι Τακτική Επιστημονική Συνεργάτιδα του Κέντρου
Μελέτης του Εγκλήματος (ΚΕ.Μ.Ε.). Παράλληλα, οργανώνει σεμιναριακά
μαθήματα και δίνει διαλέξεις στο αντικείμενο της εξειδίκευσής της
«Έγκλημα και Media». Συνεργάστηκε με το Πανεπιστήμιο Αθηνών στο πλαίσιο
των elearning προγραμμάτων, έχοντας αναλάβει τη συγγραφή των
εκπαιδευτικών προγραμμάτων: «ΜΜΕ και Εγκληματικότητα: το έγκλημα ως
είδηση και ως μήνυμα» & «Αστυνομικό και Δικαστικό Ρεπορτάζ», με
Ακαδημαϊκό Υπεύθυνο τον Καθηγητή Εγκληματολογίας κ.Γιάννη Πανούση.
Δίδαξε δημοσιογραφία στο Κολλέγιο Επαγγελματικής Δημοσιογραφίας (CPJ
Athens/University of Wolverhampton) στο προπτυχιακό και μεταπτυχιακό
πρόγραμμα σπουδών. Από το 2013 έως το 2016 έδινε διαλέξεις στο Τμήμα
ΕΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών, με αντικείμενο «Εγκληματολογία &
ΜΜΕ». Ασχολείται με την εγκληματολογική έρευνα, την αρθρογραφία και τη
συγγραφή.
1. Το ΣΠΘ στα πλαίσια της κοινωνικής προσφοράς των ΕΔ συγκεντρώνει είδη που χρειάζονται στο Παιδικό Χωριό SOS στο Φίλυρο Θεσσαλονίκης, από τα παρακάτω:
