Ένας κρυφός λογαριασμός θα σώσει τις συντάξεις

Θα κλείσει τις «τρύπες» των ασφαλιστικών ταμείων από τα χαμηλά έσοδα και την επερχόμενη έκρηξη συνταξιοδοτήσεων Από το Δημήτρη Κατσαγάνη Σχεδόν για τις... μισές συντάξεις θα φτάνουν οι πόροι που θα έχει αποταμιεύσει το υπουργείο Εργασίας σε συνεργασία με το υπουργείο Οικονομικών σε έξι χρόνια από σήμερα στο Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης Γενεών (ΑΚΑΓΕ). Καλά πληροφορημένες πηγές του «Κ» και στα δύο υπουργεία αναφέρουν πως στο άτυπο Ταμείο... «διάσωσης» ίων κύριων συντάξεων που δίνουν το Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΙΚΑ), ο Οργανισμός Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών (ΟΑΕΕ), ο Οργανισμός Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΟΓΑ) και το Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο (ΝΑΤ) και των επικουρικών συντάξεων που δίνει το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ), το οποίο ιδρύθηκε με νόμο του 2008 (Ν. 3655/08), θα έχουν συγκεντρωθεί 9 δισ. ευρώ έως το 2019 μέσω της καταβολής ενός ποσοστού του ΦΠΑ (4%) και της επιβολής εισφοράς στις σημερινέβ συντάξεις. Πιο αναλυτικά, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές: Το 45% των 9 δισ. ευρώ που θα έχει συγκεντρώσει το ΑΚΑΓΕ μέχρι το 2019 θα προέλθει από το 4% των ετήσιων εσόδων του κράτους από τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ), ενώ το 55% από μια ειδική εισφορά, η οποία επιβάλλεται κάθε μήνα στις αποδοχές όλων των συνταξιούχων. Συνολικά, προσδοκάται ότι κάθε χρόνο θα συγκεντρώνεται περίπου 1 δισ. ευρώ στο ΑΚΑΓΕ. Το κύριο βάρος της χρηματοδότησης του ΑΚΑΓΕ θα πέφτει ολοένα και περισσότερο στους συνταξιούχους και λιγότερο στο κράτος. Εξάλλου, η τρόικα δεν έχει πάψει να βλέπει καχύποπτα την κρατική συνεισφορά στο ΑΚΑΓΕ, όπως και κάθε επιπλέον συνεισφορά του κράτους στα ασφαλιστικά ταμεία... Σύμφωνα με τον Ν. 3655/08, οι πόροι που έχουν συγκεντρωθεί από τον ΦΠΑ μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο από το 2019 κι έπειτα. Δεν ισχύει, όμως, το ίδιο με τους πόρους που έχουν συγκεντρωθεί από τις εισφορές στις συντάξεις. Αυτοί μπορούν να χρησιμοποιηθούν και στα ενδιάμεσα του χρονικού διαστήματος που μεσολαβεί, αρκεί να στοιχειοθετείται απόλυτα η ανάγκη επιπλέον χρηματοδότησης των Ταμείων. Από πού μπορεί να προέλθει αυτή η ανάγκη; Από τη μια μεριά η ακαμψία της ανεργίας και από την άλλη η σταδιακή κυριαρχία της μερικής έναντι της πλήρους απασχόλησης έχουν καθηλώσει τα έσοδα από τις ασφαλιστικές εισφορές στο επτάμηνο του 2014, σύμφωνα με τα στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους. Και αυτό, γιατί, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) για τα δύο πρώτα τρίμηνα του 2014, η φετινή πρόβλεψη του ΥΠΟΙΚ για την ανεργία πέφτει έξω κατά δύο σχεδόν ποσοστιαίες μονάδες, ενώ οι δύο από τις τρεις νέες θέσεις δουλειάς τον Δεκέμβριο του 2013 σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους είναι μερικής απασχόλησης, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΙΚΑ. Στο διάστημα 2008-2013 έχουν συγκεντρωθεί στο ΑΚΑΓΕ 3,5 δισ. ευρώ από τα 9 δισ. ευρώ που στοχεύει το υπουργείο Εργασίας. Τα 3 δισ. ευρώ προέρχονται από τον ΦΠΑ και τα υπόλοιπα 500 εκατ. ευρώ από τις εισφορές στους σημερινούς συνταξιούχους. Η σημερινή αποταμίευση θα ήταν μεγαλύτερη αν δεν είχε μεσολαβήσει το PSI του 2012. Αναμένεται, μάλιστα, περίπου 300 εκατ. ευρώ από τους παραπάνω πόρους να χρησιμοποιηθούν μέχρι τέλος του 2014, προκειμένου να κλείσει το έλλειμμα που έχει δημιουργηθεί στον ΟΑΕΕ από τη μείωση της κρατικής χρηματοδότησης και τη... μη αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών. Έτσι, θα αποφευχθεί μια μείωση 20%-25% στις συντάξεις των μικρομεσαίων προς το τέλος του 2014. Το βλέμμα στο... 2023 Το ποσό αυτό είναι γιγάντιο (9 δισ. ευρώ), αν σκεφτεί κανείς πως αντιστοιχεί στο... 40% των χρημάτων που εκτιμάται από το ΥΠΟΙΚ ότι θα χρειαστούν τα ασφαλιστικά ταμεία για να πληρώνουν το 2018 τις κύριες και επικουρικές συντάξεις (βλ. Διάγραμμα). Δεν πρόκειται, όμως, φυσικά -λένε από το υπουργείο Εργασίας-, να χρησιμοποιηθούν τα 9 δισ. ευρώ για τις ανάγκες χρηματοδότησης... μίας χρονιάς, π.χ., του 2019, αλλά όλων των χρόνων που θα ακολουθήσουν, ανάλογα με τα ελλείμματα που θα εμφανιστούν στα ασφαλιστικά ταμεία από την προβλεπόμενη μείωση της κρατικής χρηματοδότησης κατά 10,5% και των κοινωνικών πόρων κατά 44%, αλλά και από την πιθανή διάψευση των προβλέψεων για τα έσοδα από ασφαλιστικές εισφορές (βλ. Διάγραμμα). Εξαιρετικά αδύναμη, βλέποντας τη μέχρι τώρα πορεία των ρυθμίσεων, είναι, π.χ., η πρόβλεψη για είσπραξη 6 δισ. ευρώ στο διάστημα 20142018 από ρυθμίσεις ασφαλιστικών εισφορών. Έτσι, έχει διαμορφωθεί μια εξίσωση των... ελλειμμάτων από πλευράς ΥΠΟΙΚ που θέλει τα έσοδα από ασφαλιστικές εισφορές υποτίθεται να καλύπτουν τις «τρύπες» που αφήνει στους προϋπολογισμούς των ασφαλιστικών ταμείων η μείωση της κρατικής χρηματοδότησης και των κοινωνικών πόρων. Εξάλλου, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση απασχόλησης του Ινστιτούτου Εργασίας της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδας (ΓΣΕΕ), σε αναλογιστικούς όρους το 2023 εμφανίζεται στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης ως εναρκτήριο έτος του φαινομένου της μαζικής εξόδου συνταξιούχων. Ήδη στο υπουργείο Εργασίας αναμένουν πως το 2018 οι συνταξιούχοι θα φτάσουν τα 2,6 εκατομμύρια, από τα 2,45 εκατ. που είναι σήμερα, ενώ η ανεργία δεν θα έχει πέσει κάτω από 20%, κόντρα στις προβλέψεις του ΥΠΟΙΚ (15,8%). Συνεπώς, οι χρηματοδοτικές ανάγκες των Ταμείων για την πληρωμή συντάξεων αναμένεται να εκτιναχθούν την επόμενη δεκαετία. *Αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Κεφάλαιο" της 13ης Σεπτεμβρίου